Nienke Sprengers is arbeidsrechtadvocaat en oprichter van Nspire Advocatuur. Als samenwerkingspartner van Mistral Legal deelt ze haar kennis over arbeidsrecht & overnames op Jouwovername.com. Nienke helpt ondernemers graag met concrete oplossingen.
Overweeg je een bedrijf te kopen? En heeft dat bedrijf personeel (los van de vraag of jij het personeel wilt overnemen)? Mis dan deze 5 aandachtspunten niet, om onaangename verrassingen te voorkomen.
Wees goed voorbereid
‘Ik wens je veel personeel toe’ luidt een oud gezegde. Dat is niet zozeer als gelukswens bedoeld, maar eerder als verwensing. Want personeel hebben, brengt ook uitdagingen met zich mee… Gelukkig draait een beetje ondernemer daar zijn hand niet voor om. Toch zijn er 5 aandachtspunten op het gebied van personeel waar je over na moet denken, als je een bedrijf wilt overnemen.
1. Is er sprake van een overgang van onderneming?
Als de overname wordt gezien als een overgang van onderneming gaan alle werknemers automatisch (in juridische termen heet dit ‘van rechtswege’) mee over, inclusief alle rechten en plichten uit hun arbeidsovereenkomst. Koper en verkoper hebben daar niets over te zeggen, je kunt dit niet zomaar ‘omzeilen’. De overgang van onderneming heeft voor- en nadelen, lees er hier meer over.
2. Hoe zit het met pensioenregelingen?
Als het gaat om pensioen, zijn er 2 dingen waar je als koper alert op moet zijn.
> Als je een bedrijf overneemt en je wordt gezien als rechtsopvolger, krijg je alle financiële lasten mee. Ook als later blijkt dat het bedrijf ten onrechte niet heeft voldaan aan zijn pensioenverplichtingen (bijvoorbeeld bij een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds). Dat kan grote financiële gevolgen hebben, omdat pensioenfondsen vaak met terugwerkende kracht en onbeperkt in de tijd de pensioeninleg alsnog kunnen opeisen.
> Bij een overgang van onderneming gaan de werknemers automatisch mee met behoud van al hun rechten. Maar voor het pensioen geldt een uitzondering; tenminste als jij als koper/nieuwe werkgever al een pensioenregeling aan jouw medewerkers aanbiedt. In dat geval mag je die regeling namelijk ook ‘dwingend’ aanbieden aan de nieuwe werknemers. Ook als ze dan slechter af zijn ten opzichte van hun eerdere pensioenregeling, kunnen de nieuwe werknemers dit aanbod niet weigeren.
Dus een praktische tip voor de koper: kies vóór de datum van overgang van onderneming een pensioenregeling waar jij tevreden over bent, want die mag je dus aanbieden aan de nieuwe werknemers.
3. Flexibele schil & schijn
Veel bedrijven maken gebruik van een flexibele schil. Denk aan zzp’ers, uitzendkrachten en personeel dat werkt op basis van een managementovereenkomst of detacheringsovereenkomst. Controleer goed of deze mensen toch niet (onbedoeld) als werknemer aangemerkt kunnen worden, met alle bijkomende financiële risico’s. Als de Belastingdienst en/of UWV van mening zijn dat het gaat om schijnzelfstandigheid, kan dat leiden tot bijvoorbeeld loonclaims.
4. Key-medewerkers
Medewerkers kunnen essentieel zijn vanwege hun expertise, kennis of goede relatie met de klanten. Zoek uit hoe deze key-medewerkers aan het bedrijf verbonden zijn. Zijn ze in loondienst? Dan gaan ze, in het geval van een overgang van onderneming, mee. Zijn ze werkzaam als uitzendkracht, gedetacheerde medewerker, zzp’er of op basis van een managementovereenkomst? Ga dan op tijd met deze medewerkers om de tafel zitten, want zij gaan níet automatisch mee over.
Hebben deze medewerkers geen concurrentie- en/of relatiebeding in hun overeenkomst staan? Dan loop je een groter risico dat je klanten en dus omzet kwijtraakt na de overname, als deze medewerkers niet aan het bedrijf verbonden blijven. Neem dat mee in de onderhandelingen met de verkoper; bijvoorbeeld als clausule (‘Als situatie X zich voordoet, betaalt verkoper x-bedrag terug aan koper’) of als onderdeel van een eventuele earn-out regeling.
Dus een praktische tip voor de verkoper: zorg ervoor dat voor jouw key-medewerkers een concurrentie- of relatiebeding geldt. Je helpt dan de koper om deze medewerkers voor de onderneming te behouden (of waardevermindering te voorkomen als ze vertrekken).
5. Harmoniseren van arbeidsvoorwaarden
Met een overgang van onderneming gaan alle rechten en plichten van de werknemers die in dienst zijn op de datum van overgang automatisch over naar de koper. Het is dus goed mogelijk dat er, als je zelf ook personeel hebt, na de overname verschillende arbeidsvoorwaarden en cao’s in jouw bedrijf zijn. Na verloop van tijd willen bedrijven dit vaak harmoniseren: wel zo duidelijk voor de administratie en geen scheve gezichten onderling.
Omdat je niet zomaar eenzijdig arbeidsvoorwaarden kunt aanpassen, is het verstandig om op tijd een gespecialiseerde jurist om advies te vragen.
Een gewaarschuwd mens…
Wil je zeker weten dat je niets mist aan essentiële informatie en (potentiële) risico’s? Laat dan een arbeidsrechtelijk due diligence onderzoek doen. Zo kom je goed beslagen ten ijs bij de onderhandelingen.