Overgang van onderneming & medewerkers

Overgang van onderneming

Nienke Sprengers is arbeidsrechtadvocaat en oprichter van Nspire Advocatuur. Als samenwerkingspartner van Mistral Legal deelt ze haar kennis over arbeidsrecht & overnames op Jouwovername.com. Nienke helpt ondernemers graag met concrete oplossingen.

Een onderneming is meestal meer dan een optelsom van machines, voorraden en inventaris. Vaak zijn het de mensen die er werken, die een onderneming haar gezicht geven. Wat gebeurt er met de medewerkers bij een overname? En wat zijn de gevolgen voor de koper?

Wat is een overgang van onderneming?

Als een overname wordt gezien als een overgang van onderneming gaan automatisch alle werknemers met de voor hen op dat moment geldende rechten en plichten over op de nieuwe werkgever (de koper dus). Deze wettelijke regeling beschermt de rechten van de werknemers.

Volgens de wet is sprake van een overgang van onderneming als het gaat om de overname van een bedrijf (óf zelfstandig onderdeel daarvan) die ook na de transactie zijn identiteit behoudt. Koop je dus een hele onderneming (denk aan alle activiteiten, voorraad, klanten, bedrijfsnaam, inventaris, eventueel een bedrijfspand), dan krijgt dit al snel het label ‘overgang van onderneming’.

Koop je een gedeelte van het bedrijf? Dan hangt het ervan af wat je wel en niet koopt, en om wat voor soort activiteiten het gaat. Bij bijvoorbeeld arbeidsintensieve activiteiten (waar de arbeidskrachten de belangrijkste component zijn, denk aan de schoonmaakbranche) wordt het minder snel als een overgang van onderneming gezien als alleen de activiteiten worden overgenomen, en niet (een deel van) de medewerkers.

Bij een aandelentransactie verandert er sowieso niets voor de werknemers. Omdat in dat geval alleen de aandeelhouder wijzigt en de vennootschap hetzelfde blijft, geldt dat niet als een overgang van onderneming. De werknemers houden dan gewoon dezelfde werkgever.

Wat zijn de gevolgen?

Bij een overgang van onderneming gaan álle werknemers inclusief de verplichtingen uit hun arbeidsovereenkomst (inclusief cao-afspraken, ongeschreven arbeidsvoorwaarden en arbeidsvoorwaarden die bijvoorbeeld in een personeelshandboek staan) automatisch over naar de nieuwe werkgever. Dus ook de werknemers die slecht functioneren of voor wie een ontslagprocedure loopt.

Ook toezeggingen voor bijvoorbeeld een toekomstige loonsverhoging kunnen mee overgaan. Daarnaast gaan alle loonverplichtingen mee, inclusief achterstallig loon. Voor dit laatste is de verkoper, tot een jaar na de overname, ook nog aansprakelijk.

Als je als koper niet voorbereid bent op een overgang van onderneming, kan dit voor behoorlijke verrassingen zorgen. Bijvoorbeeld als je dacht alleen cateringactiviteiten te kopen waarvoor je al eigen personeel had aangetrokken, en nu ineens toch personeel erbij krijgt. Terwijl je misschien niet voldoende werk hebt…

Er zijn ook voordelen. Een koper heeft er belang bij dat het bedrijf going concern is: het moet in beweging blijven, ook om te voorkomen dat klanten verdwijnen. En daar kunnen de ‘bekende’ medewerkers voor zorgen. Daarnaast brengen de medewerkers veel knowhow mee: zoals kennis over het bedrijf, over de klanten en de bedrijfsprocessen.

Wie bepaalt of sprake is van een overgang van onderneming?

Er is geen instantie die bij voorbaat bepaalt of een overname valt onder het label ‘overgang van onderneming’. Dit wordt pas getoetst bij een meningsverschil. Bijvoorbeeld als een werknemer naar de rechtbank stapt. Of als de ondernemingsraad vindt dat zijn inspraak ten onrechte niet gevraagd is.

Zover laat je het liever niet komen. Niet alleen omdat dit voor vertraging zorgt, het is ook geen goede start voor de ‘nieuwe’ onderneming en de medewerkers. Bij twijfel is het dus verstandig om op tijd een gespecialiseerde jurist of advocaat om advies te vragen.

Voor welke medewerkers geldt de overgang van onderneming?

Wat in de praktijk vaak over het hoofd wordt gezien, is dat een overgang van onderneming alleen geldt voor een arbeidsovereenkomst. De medewerkers die bijvoorbeeld als zzp’er of uitzendkracht voor het bedrijf werken, of op basis van een managementovereenkomst, gaan dus niet vanzelf mee over.

Dat kan een voordeel zijn (minder mensen op de loonlijst), maar ook een nadeel: bijvoorbeeld als juist deze medewerkers over veel kennis en expertise beschikken. De koper moet zelf met hen een contract sluiten. Het is daarom heel belangrijk om precies uit te vragen wie er voor het bedrijf werkt én op welke basis.

Tips

Een overgang van onderneming kan behoorlijke consequenties hebben. Laat je vooraf goed adviseren door een advocaat of jurist. Zo voorkom je onaangename verrassingen en vergroot je als koper de kans op een succesvolle start. Koper en verkoper kunnen als voorbereiding op een overname zelf ook veel doen, zonder advocaat/jurist: kijk hier voor meer informatie.

De regeling van de overgang van onderneming is dwingend recht, je kunt er dus niet van afwijken. Maar tot op zekere hoogte kun je er wel invloed op uitoefenen door de omvang van de overname aan te passen. Ga eens sparren met een specialist voor mogelijkheden.

Verdiep je als koper op tijd in het bedrijf dat je wilt kopen: welke arbeidsvoorwaarden zijn er, wat is de bedrijfscultuur, hoe kun je als nieuwe eigenaar de medewerkers enthousiasmeren? Besef dat een overname heel spannend is voor mensen. Jij krijgt de medewerkers misschien wel ‘cadeau’ bij een overgang van onderneming, zij jou net zo goed!

Deel dit artikel: