Jasper van Nes is advocaat en belastingadviseur bij VNNS Tax Legal. Hij is een samenwerkingspartner van Mistral Legal vanwege zijn fiscale expertise en praktische insteek: Jasper kijkt liever naar wat er wél mogelijk is, in plaats van wat er niet kan. Op Jouwovername.com deelt hij zijn kennis over fiscale aandachtspunten bij overnames.
Als je een onderneming koopt of verkoopt, is een van de vragen waar je tegenaan loopt of er btw verschuldigd is over de koopsom. Met een Nederlands btw-tarief van max. 21% is dat de moeite waard van het uitzoeken!
Aandelen of activa-passiva?
Gaat het om een lopende onderneming die wordt verkocht? Dan is de koopsom ex btw. De wet heeft het over ‘een algemeenheid van goederen’ die wordt overgedragen. Een overgang van onderneming dus.
Een onderneming verkoop je meestal via een aandelentransactie of een activa-passivatransactie. Bij een aandelentransactie is niet snel sprake van btw-heffing.
Bij een activa-passivatransactie is de vraag of het gaat om een samenstel van zaken die als onderneming wordt gezien. Denk aan bedrijfsnaam, goodwill, klantenbestand, website, voorraad en inventaris, en eventueel een bedrijfspand. Is het de bedoeling dat de koper die onderneming (of een zelfstandig deel daarvan) voortzet? Dan is er geen btw verschuldigd.
Gaat het om losse zaken die verkocht worden, zoals voorraad of inventaris? Dan moet er wel btw gefactureerd worden.
Maar de wet zou de wet niet zijn als er niet ook een grijs gebied is… Want wat als je slechts een deel van de onderneming (ver)koopt? Bijvoorbeeld de voorraad inclusief domeinnaam, maar niet het klantenbestand? Kijk hieronder voor tips.
Achtergrond: overname zonder btw
Eerst even over de achtergrond van deze uitzondering op de btw. Het is bedoeld om een overname niet onnodig moeilijk te maken. Stel dat de koper per 2 januari koopt: dan is de btw-aangifte in april, en krijgt hij de btw in mei of juni terug. De koper moet dus al die tijd de btw voorfinancieren.
Daarnaast heeft een overgang van onderneming al behoorlijke consequenties: de koper stapt in alle rechten en plichten van de btw, óók uit het verleden. Lees hier over andere btw-aandachtspunten.
Geen keuzemogelijkheid
Deze btw-uitzondering is geen keuze. Als volgens de Belastingdienst aan de voorwaarden wordt voldaan, geldt de uitzondering. Ongeacht de onderlinge afspraken van koper en verkoper. Het moment van beoordeling? De transactiedatum. Alles wat er daarna gebeurt, wordt zelfstandig beoordeeld voor de btw.
Je kunt een overname vooraf laten ‘toetsen’ door de Belastingdienst, maar de praktijk leert dat dit voor de meeste overnames te lang duurt. De Belastingdienst is niet verplicht tot vooroverleg en heeft 8 weken om te reageren op een verzoek. En die eerste reactie kan ook een ontvangstbevestiging zijn; de inhoudelijke reactie duurt dan nog langer.
Risico’s onterecht wel of geen btw bij een overname
Wat als de verkoper btw in rekening brengt bij de koper, terwijl het een onbelaste transactie blijkt te zijn? De koper neemt de betaalde btw in vooraftrek bij zijn btw-aangifte, maar krijgt vervolgens te horen dat er geen btw in rekening gebracht mocht worden. En dus ook niet als voorbelasting aftrekbaar is. De koper heeft dan 21% voor niets betaald, als de verkoper niet wil of kan terugbetalen.
Verkoper loopt juist een risico op naheffing als partijen er onterecht van uitgaan dat er geen btw verschuldigd is. Voor beide partijen dus reden om hier aandacht voor te hebben.
Tips
Twijfel je over de btw bij een overname? Een belastingadviseur kent de rechtspraak, kan adviseren én meedenken over oplossingen. Besteed er in de koopovereenkomst ook aandacht aan. Leg bij twijfel vast dat partijen van mening zijn dat er geen btw verschuldigd is, omdat het gaat om een algemeenheid van goederen. En dat als de Belastingdienst daar anders over denkt, verkoper alsnog een btw-factuur uitreikt aan koper.
Koper en verkoper kunnen een overname ook zo inkleden dat er wordt toegewerkt naar een algemeenheid van goederen. Door bijvoorbeeld naast de voorraad enkele personeelsleden over te nemen en het recht te kopen om de handelsnaam enige jaren te mogen gebruiken.
Kortom: maak duidelijke, schriftelijke afspraken en laat je goed adviseren. Zo voorkomt zowel verkoper als koper een hoop gedoe.