Bij overnames denk je aan onderhandelingen, overeenkomsten en kleine lettertjes, boekenonderzoek en cijfers… Maar koop of verkoop je een onderneming? Dan gaat het óók over mensen. Het succes van een overname hangt daarom ook af van andere, meer ‘softe’ factoren. Zoals chemie, communicatie en emoties.
1. Cultuurmatch of -clash
Trekken tegenpolen elkaar aan? Het zorgt in ieder geval voor een bepaalde dynamiek. Dat geldt voor een relatie, maar zeker ook voor een overname.
Een groot deel van de overnames en fusies die mislukken, is te wijten aan botsende culturen. Dat kan tijdens het overnametraject al een rol spelen tussen verkoper en koper. Een eigenaar van een familiebedrijf staat er bijvoorbeeld meestal anders in dan een investeringsmaatschappij. Dat hoeft niet erg te zijn, maar benoem het op tijd en spreek verwachtingen en aannames uit.
Het kan ook na de overname een valkuil zijn: dan is het de vraag of de nieuwe eigenaar matcht met de bedrijfscultuur. Denk aan de interne overlegstructuur, de stijl van leidinggeven, een hiërarchische vs. een platte organisatie, en hoe (in)formeel de organisatie is. Onderzoek in het overnametraject dus of hier een match zit. En kijk niet alleen bij directie en management, maar juist ook op de werkvloer. Want daar komen cultuurverschillen als eerste naar boven. Hier vind je 5 tips om een cultuurclash na een fusie te voorkomen.
2. De relatie tussen verkoper & koper
We blijven bij de vergelijking van de ‘overname als een relatie’, want ook chemie (of beter gezegd: het ontbreken daarvan) kan een valkuil zijn. Vooral als koper en verkoper na de overname nog moeten samenwerken. Bijvoorbeeld in het kader van de bedrijfsoverdracht en zorgvuldig vormgeven van de opvolging.
Blijft de verkoper inderdaad betrokken na de overname? Maak dan goede afspraken over de rolverdeling. Want ook een té betrokken oud-eigenaar die het moeilijk vindt om de onderneming los te laten, kan een geslaagde overname alsnog in de weg staan.
3. Communicatie
Waar mensen zijn, wordt gepraat. Zorg ervoor dat de interne communicatie zo goed mogelijk gemanaged wordt. Tijdens de overname betekent dit dat echt alleen de hoogstnoodzakelijke mensen ervan weten. Want een (onbedoelde) opmerking bij de koffieautomaat kan al snel een sneeuwbaleffect veroorzaken. Niet alleen brengt dit de overname in gevaar; het is mogelijk ook een schending van de geheimhoudingsovereenkomst.
De communicatie ná de overname is overigens net zo belangrijk. Neem zowel medewerkers als klanten mee in een zorgvuldige communicatiestrategie voor een succesvolle overname: je hebt beide groepen meestal hard nodig.
4. Medewerkers en klanten
Over medewerkers en klanten gesproken: zij spelen vaak een belangrijke rol in het uiteindelijke succes van een overname.
Tijdens de overname is het belangrijk om te onderzoeken in hoeverre de medewerkers en klanten afhankelijk zijn van de ondernemer (de verkoper) als persoon. Dit speelt vooral bij kleinere bedrijven een rol. Hoe groot is de kans dat medewerkers en/of klanten de onderneming verlaten, als de verkoper zelf niet meer aan het roer staat?
Is deze kans aanzienlijk? Neem medewerkers dan – zodra dit kan – openlijk mee in de veranderingen en vraag naar hun verwachtingen. Creëer een omgeving waarin ze met net zo veel enthousiasme als voorheen werken; bijvoorbeeld door de bedrijfscultuur zo veel mogelijk in stand te houden.
Gaat het om klanten die gehecht zijn aan de persoon van de ondernemer? Maak dan duidelijke afspraken over een soepele ‘klantoverdracht’ na de overname. De verkoper kan de koper bijvoorbeeld introduceren bij de klanten en hen zo het vertrouwen geven in de opvolger.
5. Emoties
De laatste valkuil bij overnames: emoties. Met deze top 5 mag het duidelijk zijn dat een overname zo veel meer is dan een zakelijke transactie.
Een koper kan blind verliefd worden op een onderneming en de risico’s onderschatten door zijn of haar roze bril. Zorg in dit geval voor een adviseur die zakelijk naar de overname kijkt en eerlijk is over de kansen én risico’s.
Een verkoper kan zich ineens realiseren dat zijn of haar levenswerk nu toch echt verkocht gaat worden. Maak dit bespreekbaar, neem een zakelijke adviseur in de arm én zorg voor een duidelijk tijdspad. Door de overname gestructureerd aan te pakken, creëer je als vanzelf een bepaalde afstand en zakelijkheid. Dat maakt knopen doorhakken net iets gemakkelijker.